Een goed werkend immuunsysteem is de basis van een goede gezondheid en dus belangrijk voor het voorkómen van ziektes.

In deze blog het eerste deel over het immuunsysteem, met daarin de werking en de oorzaken van verstoring van het immuunsysteem.

Waarom wordt de ene mens regelmatig geveld door een verkoudheid of griep, terwijl de andere er nooit last van lijkt te hebben?
Waarom zijn bepaalde mensen vatbaarder voor allergieën?

Het antwoord ligt bij ons immuunsysteem.

We kennen allemaal de reactie van ons immuunsysteem op een wondje aan de huid: het doet pijn, wordt rood, een beetje warm en verdikt: allemaal tekenen dat het immuunsysteem aan het werk is. Zo reageert het immuunsysteem ook op verstoringen binnen in ons lichaam.

 Wat is het immuunsysteem

Het immuunsysteem is een verdedigingssysteem van ons lichaam met als doel indringers of veranderde eigen cellen te bestrijden.

Het bestaat uit een netwerk van cellen, weefsels en organen die samenwerken om ons lichaam te beschermen. Een belangrijk deel van het immuunsysteem bevindt zich in de darmen. Dat is logisch, want in de darmen komen veel stoffen binnen. Dat zijn naast voedingsstoffen ook bacteriën, schimmels, parasieten en virussen. De darm beslist welke stoffen doorgelaten moeten worden en welke juist onschadelijk gemaakt moeten worden en afgevoerd.

Dat gebeurt allemaal door het ingenieuze immuunsysteem.

We hebben twee types van het immuunsysteem:

• het aangeboren immuunsysteem en
• het aangeleerd of verworven immuunsysteem.

 Het aangeboren immuunsysteem is, zoals de naam al zegt, bij de geboorte aanwezig.

Het is een algemeen systeem, onze natuurlijke weerstand. De immuuncellen in de darm beschermen ons automatisch tegen bacteriën en virussen.

Het aangeleerd of verworven ( specifiek) immuunsysteem.

Dit systeem is getraind om een specifieke ziekteverwekker aan te vallen.

Na een eerste aanval van een indringer ‘leert’ het immuunsysteem hoe het die ziekteverwekker de volgende keer kan herkennen en uitschakelen. Een voorbeeld hiervan is bv een kinderziekte zoals waterpokken: als je die één keer gehad hebt, zul je het niet meer krijgen. Je immuunsysteem herkent de indringer de volgende keer en ruimt hem op zodat je er niet meer ziek van wordt.

Verstoring van het immuunsysteem

Ons immuunsysteem beschermt ons dus tegen indringers van buitenaf.

Er zijn in onze huidige leefstijl een aantal factoren die de werking van ons immuunsysteem verstoren:

• Verkeerde voeding
• Te vaak eten
• Stress
• Slaapgebrek
• Gebrek aan beweging

Verkeerde voeding:

We eten te veel, te vaak en te weinig gevarieerd.

Zoals je hierboven hebt gelezen, zit een belangrijk deel van het immuunsysteem in de darmen. Je zult begrijpen dat een goede darmflora dus heel belangrijk is voor een goed werkend immuunsysteem.

Door veel bewerkte en geraffineerde voeding te gebruiken wordt de darmflora verstoord en ontstaat er ‘low grade inflammation’ of laaggradige ontstekingen. Hierdoor wordt het immuunsysteem overactief.

 Te vaak eten

Het immuunsysteem controleert wat er in ons lichaam binnenkomt, dus ook alles wat we eten.

De laatste 30 jaar is ons geleerd dat we naast 3 maaltijden ook regelmatig tussendoortjes moeten eten. Dat betekent dat élke keer dat je wat eet, je immuunsysteem in actie moet komen om dit te checken.

Een goed werkend immuunsysteem is, onder normale omstandigheden, alleen ’s nachts actief. Overdag hoort het ‘in de barakken’ , dat wil zeggen dat het niet werkzaam is.

Door de hele dag door te eten wordt het immuunsysteem geactiveerd en raakt overactief.

Een actief immuunsysteem heeft veel energie nodig

Een actief immuunsysteem heeft veel energie nodig. Zoveel, dat het ten koste gaat van de energie voor de hersenen en de spieren.

Hierdoor wordt je moe, krijg je snel spierpijn en ga je nóg meer eten. Je hersenen willen namelijk óók energie en vragen daarvoor om glucose, met als gevolg dat je behoefte krijgt aan koolhydraatrijke voeding. Het zal duidelijk zijn dat je hierdoor in een vicieuze cirkel terecht komt.

 Stress

Bij aanhoudende stress produceren de bijnieren het hormoon cortisol. Eén van de gevolgen van de cortisol productie is de onderdrukking van de activiteit van het immuunsysteem. Het onderdrukken van het immuunsysteem gebeurt omdat in een stressvolle situatie het immuunsysteem even niet zo belangrijk is: vechten of vluchten is dan de hoofdzaak. Daarvoor is energie nodig en cortisol zorgt daarom voor stijging van de bloedsuikerspiegel.

Deze reacties van het lichaam zijn op zich gezond. Ze worden zeer ongezond en hinderlijk wanneer ze chronisch worden. En dat gebeurt bij langdurige stress.

 Slaapgebrek

Zoals eerder gezegd is het immuunsysteem, onder normale omstandigheden, alleen ’s nachts actief.

Tijdens de slaap ruimt het immuunsysteem ongewenste indringers op

Tijdens de slaap, onder invloed van Melatonine, gaat het immuunsysteem aan het werk en ruimt ongewenste indringers op.

Melatonine wordt aangemaakt wanneer het donker wordt en zorgt ervoor dat we slaperig worden. Doordat we tegenwoordig elektrische verlichting hebben en tot laat in de avond naar beeldschermen ( t.v. , computer en smartphone) kijken wordt de aanmaak van melatonine verstoord en slapen we kort en slecht.

Het immuunsysteem kan dan niet zijn werk doen.

Gebrek aan beweging

Beweging is belangrijk voor ons immuunsysteem om effectief te kunnen functioneren op verschillende manieren. Zo wordt het cardiovasculaire systeem versterkt.

Bovendien is het lymfatisch systeem sterk afhankelijk van reguliere lichaam beweging. Studies tonen aan dat matige regelmatige lichaamsbeweging de immuunsysteem cellen beïnvloedt op een manier dat hun circulatie in de bloedbaan vlotter verloopt en hun vermogen om bacteriën te doden beter wordt.

 Conclusie

Door onze moderne leefstijl wordt ons immuunsysteem verstoord. Hierdoor neemt de kans op ( welvaart -)ziektes toe en ontstaan auto-immuunziektes zoals reuma, psoriasis, vitiligo of ziekte van Crohn en allergieën.

Ook kanker is het gevolg van een slecht werkend immuunsysteem: een gezond immuunsysteem ruimt kankercellen op, waardoor deze geen kans krijgen te gaan woekeren.

In de volgende blog over het immuunsysteem gaan we kijken wat we kunnen doen om het immuunsysteem te versterken.